“Niestety musimy się pożegnać”. Jak zwalniać pracowników z szacunkiem i empatią?

Od początku pandemii wiele firm z powodu niekorzystnej sytuacji finansowej zdecydowało się na zwolnienie wielu pracowników. O ile często nie mamy wpływu na przyczyny gorszej sytuacji na rynku, możemy zadbać o to, by rozstać się jak najmniej boleśnie. Dla wielu osób wypowiedzenie jest tragiczną sytuacją. W jaki sposób możemy zakończyć współpracę w humanitarny sposób?

Wypowiedzenia mailowe, rozstania z firmą po 20 latach pracy z dnia na dzień bez możliwości pożegnania się z zespołem, utrata pracy po pozytywnym wyniku testu na COVID… To prawdziwe historie rozstań z pracodawcą, gdzie wątpliwości nie budzą tylko prawidłowości prawne, ale także brak podstawowego szacunku wobec drugiego człowieka. Przy wypowiedzeniu należy być uczciwym i rzeczowym, a przede wszystkim moralnym.

Częstą strategią podejmowaną przez menedżerów w przypadku zwolnienia pracownika są dwie skrajne postawy: rozczulanie się bądź twarde wytykanie powodów wypowiedzenia. Podkreślenie strat jakie firma ponosi przy zwolnieniu u samego menadżera wzbudza poczucie winy, a w pracowniku wywołuje żal i frustrację. Również wyliczanie niekompetencji i wad zdaje się zbędnym obciążeniem w już i tak trudnej sytuacji.

O czym pamiętać, gdy musimy rozstać się z pracownikiem?

1. Spójrz na zwolnienie z perspektywy pracownika. Przeprowadzając rozmowę trzymaj się faktów, które możesz przeanalizować i zapisać wcześniej.
2. Bądź uczciwy i klarownie przedstaw przyczyny zwolnienia.
3. Nie zwalniaj pod wpływem emocji i w emocjonalny sposób. Warto zachować w tej sytuacji empatyczne podejście, ale również jasno postawić granicę i poinformować o ostateczności decyzji.
4. Pokaż wiarę w umiejętności pracownika, żeby mógł odejść z firmy z przekonaniem, że ma potencjał i gdzie indziej również czeka na niego sukces.
5. Wytłumaczenie przyczyn decyzji pozwoli dostrzec pracownikowi, że jego decyzje przynoszą określone skutki i to on ponosi odpowiedzialność za swoje działania w firmie.

Ponadto postaraj się wybrać odpowiedni moment i zarezerwować czas na spokojną rozmowę. Uważaj co mówisz, nie składaj obietnic bez pokrycia i pamiętaj by temat decyzji poruszyć również na spotkaniu z zespołem.

Na jakie motywatory pracownika warto zwrócić uwagę?

• Wysokie Uznanie – jeżeli pracownik ma dużą potrzebę uznania moment zwolnienia będzie dużym wyzwaniem dla jego pewności siebie. Ważne, żeby w tym momencie dać mu wiarę, że w innym miejscu również może osiągnąć sukces.
• Wysoki Spokój i Porządek – dla osób o wysokich wartościach tych motywatorów ważna jest rutyna i stabilizacja. Zwolnienie w nieoczekiwanych okolicznościach może je poważnie zachwiać. Zadbajmy w tym czasie o komfort pracownika i jego poczucie bezpieczeństwa.
• Wysoki Honor – osoby trzymające się zasad mogą mieć potrzebę klarownego wyjaśnienia decyzji szefa. Zarezerwujmy chwilę na szczerą rozmowę i dokładnie omówienie sytuacji.
• Mała Niezależność – zwolnienie ma wpływ nie tylko bezpośrednio na pracownika, ale również na cały zespół. Członkowie zespołu o niskiej potrzebie Niezależności mogą szczególnie odczuwać negatywne skutki zmian w zespole, zwłaszcza jeśli pracownicy byli ze sobą zżyci. Może również pojawić się przekonanie, że pozostałe osoby z zespołu czeka podobny los. Dlatego zwolnienia pojedynczych osób najlepiej omawiać otwarcie podczas spotkań zespołu, aby wszyscy wiedzieli na czym stoją.

Motywacja menadżera. Kiedy zwalniający może mieć problem z humanitarnym zakończeniem współpracy?

• Mała potrzeba Uznania – ocena innych nie za bardzo cię obchodzi, przez co w komunikacji z innymi możesz nie zwracać uwagi na słowa i zranić pracownika. Spróbuj postawić się w sytuacji, która bardziej niż ty polega na opinii innych. Co chciałbyś wówczas usłyszeć?
• Mała potrzeba Idealizmu – ukierunkowanie na siebie może sprawić, że będziesz niepotrzebnie drążył wspomnienia niepowodzeń. Skup się na obiektywnych pozytywach i powiedz o nich swojemu pracownikowi.
• Duża potrzeba Niezależności – brak potrzeby nawiązywania więzi z innymi może skutkować zbyt dużym dystansem oraz ukierunkowaniem jedynie na swoją perspektywę. Nie zapominaj, że inne osoby są bardziej współzależne i odejście znanej im osoby, może być dużym ciosem.

Podejmując trudną decyzję o zwolnieniu pamiętajmy, że pracownik jest przede wszystkim człowiekiem, któremu należy się szacunek. Zakończenie współpracy nigdy nie należało do łatwych decyzji, ani dla menedżera ani dla ich odbiorcy. Starajmy się być jak najbardziej empatyczni i również w tej sytuacji nie zapominać o indywidualnym podejściu do drugiego człowieka.

Autor: Katarzyna Janas