Stres w pracy – jak sobie z nim radzić?
Stres w pracy przyczynia się nie tylko do spadku efektywności pracownika, ale też niekorzystnie wpływa na jego zdrowie i produktywność. Jednak konsekwencje stresu w miejscu pracy ponosi nie tylko sam pracownik, ale cała organizacja. Dlaczego tak ważne jest, by niwelować niekorzystne czynniki stresu i walczyć o bezpieczne i komfortowe środowisko pracy?
Kiedy mamy do czynienia ze stresem w miejscu pracy?
Stres w miejscu pracy pojawia się wówczas, gdy wymagania i oczekiwania ze strony pracodawcy są większe niż umiejętności i wiedza pracownika. W momencie, gdy warunki przekraczają możliwości pracownika, pojawia się dyskomfort psychiczny.
Biorąc pod uwagę wszystkie aspekty tej definicji, zdrowe środowisko pracy to takie, w którym presja jest adekwatna do możliwości, zasobów oraz otrzymywanego wsparcia od pracodawcy i zespołu.
Według definicji WHO zdrowie nie ogranicza się tylko do braku chorób, ale jest to kompletny mentalny, fizyczny i społeczny dobrostan. Ponadto cieszenie się najwyższym możliwym zdrowiem jest fundamentalnym prawem każdego człowieka bez względu na rasę, religię, poglądy polityczne czy statusu ekonomicznego.
Według badań wśród państw należących do UE stres w pracy to drugi po bólach pleców problem osób czynnych zawodowo. Dane z 2001 roku pokazują, że dotyczył on 28% ogółu zatrudnionych. Badania prowadzone w 10 krajach UE dowodzą, że dolegliwości spowodowane stresem występują częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Jakie są koszty stresu w pracy?
Pracownik, który podlega chronicznemu stresowi w pracy przede wszystkim nie jest w stanie pracować efektywnie i wydajnie. Często popełnia niezamierzone pomyłki i błędy oraz częściej ulega wypadkom w miejscu pracy. Czynniki stresogenne przyczyniają się również szybszego wypalenia i spadku zainteresowania pracą zawodową. Co więcej zestresowani pracownicy częściej wchodzą w konflikty ze swoimi przełożonymi i są negatywnie nastawieni do wszelkich zmian i nowości. Stres w pracy przyczynia się również do częstszych rotacji pracowniczych, większej ilości zwolnień lekarskich. Sprzyja także zapadaniu na przewlekłe choroby wymagające kosztownego leczenia. Podane przykłady zachowań są przyczyną strat dla przedsiębiorstw: spadku efektywności, kosztownych wypadków, naboru i szkoleń nowych pracowników czy opłacania zastępstw.
Badanie opisane przez Harvard Gazette pokazało, że 43% pracowników wskazuje na stres jako negatywny czynnik wpływający na ich pracę. Z kolei badanie przeprowadzone przez Center for Health, Work & Environment w Colorado School of Public Health udowodniło, że pracownicy, którzy doświadczali stresu w miejscu pracy, byli bardziej podatni na kontuzje. Harvard Business School podaje, że stres w miejscu pracy jest odpowiedzialny za 8% narodowych wydatków na zdrowie i przyczynia się do 120,000 śmierci rocznie.
Stres w pracy a motywatory
Stres w pracy jest ściśle związany z naszą wewnętrzną motywacją. Jeśli nasze potrzeby nie zostają zaspokajane może być to prosta droga do wypalenia i rezygnacji z pracy. Jeżeli nasza praca jest mało zróżnicowana i składa się głównie z monotonnych zadań będzie czynnikiem wywołującym stres głównie u osób o niskim natężeniu motywatora Spokój. Nie będzie to natomiast czynnik stresujący dla osób o wysokim natężeniu tego motywatora szczególnie jeśli dana osoba będzie miała wysokie natężenie motywatora Porządek. Wysoki Spokój nie będzie współgrał dobrze z brakiem bezpieczeństwa zatrudnienia. Brak relacji interpersonalnych szczególnie dotknie osoby o wysokim natężeniu motywatora Kontakty Społeczne. Brak jasności celów organizacji i jej struktury może negatywnie wpłynąć na osoby o wysokim natężeniu motywatora Porządek. Z kolei brak życia prywatnego oraz równowagi między pracą a domem będzie szczególnie bolesna dla osób o wysokim natężeniu motywatora Rodzina. Podobnie jak w każdym innym aspekcie zawodowym i prywatnym siła i rodzaj czynników stresogennych zależy od indywidualnych motywatorów. Dlatego warto dbać o potrzeby każdego pracownika zgodnie z indywidualnym podejściem do jego motywacji.
Autor: Katarzyna Janas